Toplumsal cinsiyet rolleri kültür içinde öğrenilmekte ve öğretilmektedir. İlk olarak aile içinde inşa edilen cinsiyet rolleri, sosyal çevredeki akranlar, okuldaki öğretmen ,medya ve yazılı ve görsel olarak sunulan davranışlar kadın ve erkek modellerini somutlaştırır.
Eğer çocuğunuzun gelişiminde cinsiyet eşitliğini öğretmek istiyorsanız attığınız her adımın ve verdiğiniz her mesajı dikkatle incelemelisiniz. İlk olarak çocuklar için en önemli öğeler olan oyun ve oyuncakları inceleyelim. Kız çocuklar için genellikle bebek, küçük ev eşyaları alınırken erkek çocuklar için araba ve uçak gibi aksiyon oyuncakları sunulmaktadır. Bazı kültürlerde erkek çocukların dans etmesi yanlış gözükürken kız çocuklarının dans etmesine teşvik edilmektedir.
Ders kitaplarında kadın, evi temizleyen, yemek yapan ve çocuklarına bakan kişi olarak tanıtılmaktadır. Erkekler ise ev dışında çalışan ve evin geçimini sağlayan kişi konumuna yerleştirilmektedir. Medya ve reklamlar aracılığı ile çocukların cinsiyetine göre öğrenilmiş roller sunulmaktadır. Örneğin, anne erkek çocuğunu futbol, resim gibi faaliyetlere yönlendirirken kız çocuğunun saçının pembe tarak ile taranması, elinde mutfak veya ev eşyaları ile gösterilmesi toplumsal cinsiyete uygun görevler olarak gösterilmektedir (Yeşilçayır ve Erbaş, 2017).
Çocuğunuzu daha bilinçli yetiştirebilmeniz için neler yapabilirsiniz?
Bakım verenler, öğretmenler ve her birey saygılı ve duyarlı çocuklar yetiştirebilmeleri için çocukların bireysel gelişimlerine katkı sağlamaları çok önemlidir. Bu nedenle kendi haklarını bilen ve koruyabilen bir çocuk yetiştirebilmek için bakım veren veya ebeveyn olarak ilk önce kendi bireysel farkındalığının artırması gerekmektedir.
Cinsiyet ayrımı olmayan aktiviteler sununuz.
Çocuk doğdu andan itibaren cinsiyetine ait olduğunu düşündüğünüz renklerin dışında renklerinde olduğunu tanıtın. Pembe renk sadece kız çocuğu veya mavi renk erkek çocuğu için kalıplaşmış renk kullanımından kaçınınız. Oyun ve oyuncak tercihinde çocuklarınızı özgür bırakınız. Bebeklerle oynayan oğlunuz araba, legolara ilgi duyan kızınız olabilir. Mümkün olduğunca çeşitli etkinliklere, kariyer seçeneklerine ve oyuncalara eşit miktarda denemelerini sağlayınız. Bunu yaparak potansiyel kariyer fırsatlarını ve ilgi alanlarını geliştirebilmelerine ve gelecekte farklı kariyer fırsatlarını seçmelerine destek vermiş olursunuz. Örneğin, ev işlerini çocuklarınız arasında eşit olarak denemelerini izin veriniz. Erkek çocuğu çim biçerken yemek pişirmeyi, bulaşık yıkayabileceğini de gösteriniz. Kız çocuğunuz oyuncak arabalar, legolar ile oynamak istiyorsa oynamasına izin veriniz.
Medya kullanımı hakkına çocuklarınız ile konuşunuz.
Reklam veya görseller aracılığı ile yayılan cinsiyetçi rolleri tartışınız. Yaşlarına uygun oyun oynamaları konusunda kendi araştırmanızı yapınız ve onları bilgilendiriniz. Gördükleri reklamlarda hatta panolardaki görüntülerde neler hissettiklerini konuşunuz.
Kalıplaşmış cümle yapılarına dikkat ediniz.
Türkçe dilinde sıklıkla yer alan “hanım hanımcık ol ya da erkekler ağlamaz” gibi cinsiyetçi söylemlere karşı farkında olarak bunları kullanmaktan kaçınınız. Erkek çocukların duygularını utanmadan ve rahatsız olmadan ifade edebilmelerine yardımcı olunuz. Kız çocuklarının zarar görmemesi, incinmemesi gibi baskıcı önyargılar sergileyen aşırı korumacı davranışlardan kaçınınız. Zarar göreceğinden korktuğunuz için kısıtlamaktan çok güvende olmaları için neler yapacakları konusunda eğitininiz. Kadınların güçlü, atletik ve daha fazlası olduğunu ve bunu örneklendirmek için kadın rol modelleri paylaşınız.
Kitap önerisi: Asi Kızlara Uykudan Önce Hikâyeler”, Francesca Cavallo-Elena Favilli
