Herkese Merhaba, Girneli Gazetesinde bu ay ki konum, Multiple Skleroz (MS) hastalığı. Bu konuda daha bilinçli olabilmek adına, hemen hemen her yazımda egzersizin önemini vurguluyorum. Öncelikle size MS hastalığının ne olduğundan bahsetmek istiyorum.
MS, alevlenme ve sönme ile seyreden kronik, yavaş ilerleyen merkezi sinir sistemi hastalığıdır. Alevlenme denilen dönemlerde semptomlar çok şiddetlenir, kasların motor yetenekleri azalabilir, spastisite artabilir, bu dönemin sonunda şiddetli olan semptomlar söner, ancak her alevlenmenin arkasından motor ve duyu yeteneklerinden yeni kayıplar olduğu açığa çıkar.
Bağışıklık sistemi vücudu dışarıya karşı korurken kendi hücrelerini tanır. Ancak bilinmeyen nedenden dolayı sistem bozulduğunda, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine özellikle de sinir iletimini sağlayan beyin ve omurilikteki hücrelere karşı saldırı düzenler.
Beynin vücuda gönderdiği elektrik sinyalleri sayesinde hareket ve koordinasyon sağlanır. Sinir hücrelerini koruyan ve görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olan, sinir hücrelerinin etrafındaki örtü gibi kılıflara miyelin adı verilir. Bağışıklık sistemi miyelin kılıflarına saldırdığında ‘plak’ adı verilen hasarlı bölgeler oluşur.
MS Hastalığı Neden Olur?
Bugünkü bilgilerimize göre hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. MS gelişimiyle ilgili bazı teoriler ileri sürülse de, hiçbiri olayı tam olarak izah edememektedir. MS’in oluşumunda çevresel etkenler (iklim, yaşanan bölge vb.) ve geçirilmiş viral enfeksiyonların yanı sıra, genetik yatkınlık da önemli rol oynuyor. Ms Hastalığı, genetik ve çevresel nedenlerin bir araya gelmesi sonucunda da meydana gelebilir.
MS Hastalığında Belirtiler Nelerdir?
Hasta kendisini sabah ve akşamları iyi hissederken, öğle vakitlerinde yorgunluktan şikâyetçidir. Sıcak havalarda yorgunluk artabilir. Görülme sıklığına bakacak olursak;
-Genç yetişkinlerde
-Genellikle 15-50 yaş arası
-Kadınlarda 2/3 oranında daha fazla görülmektedir.
Semptomları ise şu şekilde sıralayabiliriz;
-Duyu bozuklukları (karıncalanma)
-Motor bozuklukları (kas zayıflığı)
-Görme bozuklukları (bulanık görme, çift görme, görme niteliğinde bozulma)
-Konuşma bozuklukları
-Barsak – idrar yolu bozuklukları( idrar tutamama, idrar yapamama)
-Mental bozukluklar (depresyon)
MS Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Günümüzde MS tedavisinde hastalık, yorgunluk ve bitkinliğe yönelik tedaviler yapılmaktadır. Fakat kesin bir tedavi henüz bulunamamıştır. İlaç olarak bazı hormonlar ve steroidler kullanılmaktadır. MS hastasında rehabilitasyon çok önemli bir rol oynar. Akut atakları takiben fonksiyonları arttırmak için egzersizler ve yürüme yardımları verilmeli, ilerlemiş ve yürüme yetisini kaybetmiş olgularda yatak içi pozisyonlamalara dikkat edilmelidir. Solunum ve gövde kontrolü, transferler ve üst ekstremite kuvvetini arttırmaya yönelik programları da içerecek detaylı programlar hazırlanmalıdır.
MS Hastaları İçin Fizyoterapi ve Rehabilitasyon:
Hastalığın seyri ve semptomlar her hastada farklılık gösterir, bu nedenle fizik tedavi-rehabilitasyon programı hastalığın seyrine, semptomlarına, alevlenme ve sönme dönemlerine göre ayarlanmalıdır.
-Hastanın vücut farkındalığı geliştirilmeli,
-Hastanın anormal kas tonusu azaltılmalı,
-Egzersizlere pozisyonlama ya da germe ile başlanmalı,
-Duyusal kayıpların azaltılmasına yardım edilmeli,
-Egzersizlerin şiddeti basitten zora doğru olmalı,
-Fonksiyonel beceriler, günlük yaşam aktiviteleri için bol pratik yaptırılmalı,
-Yürüme, yürüme hazırlık egzersizleri ve yardımcı cihazlarla iyileştirilmeli,
-Hastalara multidisipliner yaklaşılmalıdır.
Dikkat edilmesi gereken noktaları ise şu şekilde özetleyebiliriz:
Yorgunluk, stress, sıcak, nem, soğuk önlenmelidir. Ağır egzersizler yapılmamalıdır. Değerlendirme ve egzersizler sırasında dinlenme araları olmalıdır. Aktivite ve dinlenme zamanlarını enduransa ve günün yorgunluk seviyesine göre ayarlanmalıdır.
