Uzun süren bir yaz sezonunun (yazımı hazırlarken ekim ortasıydı) ardından, yavaş yavaş sonbahar kendini hissettirmeye başladı. Normal, alışılagelmiş iklim koşullarında eylül sonu, ekim başı dikimine başlanan kış sebzeleri için uygun koşullar da ancak bugünlerde oluşmaya başladı. Sizlere bu sayımızda balkonunuzda yetiştirebileceğiniz kış sebzelerini anlatmaya çalıştım.
Salatalar yeşillensin: Saksıda marul yetiştirme.
Marul, saksıda kolayca yetiştirebileceğiniz bitkilerin başında geliyor. Tohumunu aldığınız marulu, humus bakımından zengin bir toprakla bir araya getirmeniz en önemli aşama. Torf ve gübre bakımından zengin bir toprak alarak daha sağlıklı gelişmesini sağlamak da elinizde.
Dilerseniz uzun dikdörtgen saksılardan alıp yan yana birkaç marulu bir arada yetiştirebileceğiniz gibi daha küçük saksılarda tekli olarak da yetiştirebilirsiniz. Saksının çok derin olmamasına dikkat etmelisiniz. Kapalı balkonlarda ya da mutfağınızın penceresinde sonbahar-kış-ilkbahar aylarında yetiştirebileceğiniz marulu yaz aylarında aşırı güneş ışığına maruz kalmaktan korumanız da önemli. Yani marulu aslında dört mevsim yetiştirmek mümkün ama sonbahar ve kış ayları en uygun zamanlar.
Tohum, toprak ve saksınız hazır olduğuna göre, geçelim onu nasıl ekip nasıl sulamanız gerektiğine. Saksının içine yaklaşık 8-10 santimetre kalınlığında toprağı çok sıkıştırmadan yerleştirin, ardından üzerini düzleştirip tohumları yerleştirin ve üzerine yaklaşık 2 santimetre kalınlığında bir toprak daha yerleştirin. Toprağın çok ıslak olmamasına ama nemli kalmasına özen gösterin. Yaklaşık bir hafta içinde çimlenmeye başlayacak bitkinizi susuz bırakmaz, serin ama güneş de alabilen bir alanda büyütürseniz en olgun ve taze haline ulaştığında kesip yiyebilirsiniz.
Lahmacuna maydanoz: Saksıda maydanoz yetiştirme.
Maydanoz da tıpkı marul gibi çok uyumlu ve yetiştirmesi kolay sebzelerden biridir. İster yemeklere ilave etmek ister en taze salataları hazırlamak için kullanacağınız maydanozlarınızı yetiştirmek için humuslu toprak ve tohum almak önceliğiniz olsun. Ardından yine çok derin olmayan bir saksıyı üzerinde 5-8 santimetre arası boşluk kalacak şekilde toprakla doldurun. Toprağın bol nemli olmasına özen gösterin. Ardından maydanoz tohumlarını toprağa homojen olacak şekilde dağıtın ve üzerlerine çok hafifçe bastırın. Tohumları da yerleştirdikten sonra üzerini son bir kez yaklaşık 1 santimetre kalınlığında nemli toprakla örtün ve filizlenmesi için beklemeye koyulun.
Filizlenmesi marula göre biraz daha uzun süren maydanozlarınızı büyüyene dek hiç susuz bırakmamaya, toprağın hep nemli kalmasına dikkat edin. Maydanozlarınızı sularken ucu sprey şeklinde olan ya da süzgeçli sulama şişelerini kullanmayı da ihmal etmeyin. Çünkü maydanoz bir anda bol suya maruz kalmamalı, yağmurlama yöntemiyle sulanmalıdır. 15-20 gün içinde filizlenmeye başlayacak olan maydanozlarınız 5-6 hafta içinde tüketilecek hale geleceklerdir. Ayrıca kökün bittiği yerden kesip tükettiğiniz maydanoz tekrar filizlenip yapraklanacaktır. Böylece bir kere ekimini yaparak Nisan – Mayıs ayına kadar hasat alabileceksiniz.
Mis Kokulu Havuç: Saksıda Havuç Yetiştirme.
Tahmin edebileceğinizden çok daha kolay yetiştirilen havuçlar için öncelikle derince ve geniş saksılar edinmeli, torf bakımından zengin toprağınızı mutlaka hazır etmelisiniz. Havuç tohumlarını ekmek için saksıyı torfla bolca doldurun. Ardından üzerini düzleştirip aralarında 5’er santimetre kadar uzaklık bulunan düz çizgiler çekin. Bu çizgilerin olduğu yerlere havuç tohumlarını serpiştirin ve üzerini 1-2 santimetreyi geçmeyecek kadar torfla örtüp sulayın.
Haftada 1-2 kez sulamayı ve güneş gören bir yerde yetiştirmeyi ihmal etmezseniz havuçlarınız kısa sürede filizlenecek ve toprağın içinde doğru büyümeye başlayacaktır. Ekeceğiniz her tohum filizlenmeyebileceğinden tohumlar filizlendikten sonra topraktan çok dikkatli bir şekilde çıkarıp yine aralarında 5’er santim olacak şekilde yerleşimlerini yapabilirsiniz.
Badadez Fırın Yanına: Saksıda Taze Soğan Yetiştirme.
Neredeyse her mevsim sizi üzmeden, yormadan yetişecek olan bitkilerden biri de taze soğan. Üstelik onu yetiştirmeye başlamak için torf bakımından zengin bir toprak, saksı ve arpacık soğandan başka hiçbir şeye ihtiyacınız yok. Saksının içine 15-20 santimetre olacak kadar torfu yerleştirin. Ardından üzerine arpacık soğanları hafifçe bastırarak yerleştirin. Arpacık soğanların saçaklı kısımlarının alta, uç kısımlarının üste geldiğinden emin olun. Üzerini tamamen kapatmayacak şekilde biraz daha torf takviyesi yapın ve sulayın. Sularken sprey şeklinde şişeleri ya da süzgeçli sulama şişelerini tercih ederseniz daha doğru bir sonuç alabilirsiniz. Kısa süre sonra soğanların filizlenmeye başladığını fark edeceksiniz.
Güneş ışığı alan bir alanda yetiştirmeyi ihmal etmemeli, toprağın nemli kalmasına dikkat etmeli ancak toprağın altındaki arpacık soğanları çürütecek kadar bol su vermemeniz gerektiğini de unutmamalısınız.
Temel Reis’in Temel Sırrı: Saksıda Ispanak Yetiştirme.
Ispanak kış boyu ülkemizin neredeyse her yerinde afiyetle yenen ve daha da güzeli yetiştirilebilen nefis bir bitkidir. Bu uyumu sayesinde evde, saksı içinde yetişmeyi de çok iyi biliyor desek yeridir. Ispanak ekimi için ihtiyacınız olanlar saksı, torf bakımından zengin toprak ve saksı tıpkı diğerlerinde olduğu gibi. Saksının içine toprağınızı yerleştirin, üzerine tohumları gelişigüzel serpiştirin ve üzerine yine çok kalın olmayacak bir tabaka halinde toprağınızı yayın ve üzerine hafifçe bastırarak sıkıştırma işlemini yapın.
Diğer birçok yeşil yapraklı sebzede olduğu gibi ıspanakta da sulamaya özen göstermeyi sprey şeklinde ya da süzgeçli sulama şişelerini seçmeyi ihmal etmeyin. Ispanak, güneş almayan yerlerde de yetişebiliyor olsa da siz mümkün olduğunca evinizin en güneş alan yerine yerleştirin ve daha çabuk bir şekilde büyümesini sağlayın. Toprak kurumayacak şekilde sulamalarınızı düzenli olarak yapın ve ardından ev yapımı ıspanaklarınızın tadını çıkarın.
